مختصات شبکه معرفتی ملاصدرا
نویسندگان
چکیده
برخی به صرف شباهتهای ظاهری مسائل و مطالب فلسفه ملاصدرا با آرای پیشینیان، نوآوریها، دگردیسیها و تولید مسائل نوین ملاصدرا را به تکرار مباحث فیلسوفان پیشین و دانشهایی همانند کلام و عرفان تقلیل دادهاند. به نظر میرسد فقدان طرح جامع در خصوص ماهیت و مختصات، یکی از عوامل معرفتی جدی در این فروکاست بوده است. پرسش پایه این جستار به این قرار است:اضلاع معرفتی و مختصات محوری فلسفه ملاصدرا چیست؟ هدف جستار حاضر ترسیم اضلاع و مختصات شبکه معرفتی ملاصدراست. دستاوردهای این جستار عبارت است از: فلسفه ملاصدرا به مثابه شبکه معرفتی مستقل، مشتمل بر اضلاع معرفتیای چون، نگرش، مبادی، مبانی، روش، زبان، هدف و مسائل، درصدد ترسیم تصویری متفاوت از جهان است. همچنین، مسائل فلسفه ملاصدرا همگی متأثر از نگرش بنیادین وجودی است و در پی رهیافت وجودی و روش شهودی- برهانی تفکر صدرایی، مؤلفههایی چون مؤلفه ثبوتی، سلوکی، اسلامی، شیعی، تحلیلی، گفتگوی تأویلی و ضابطهمندی میآیند.
منابع مشابه
مبادی معرفتی و غیر معرفتی فعل انسان از منظر ملاصدرا
چکیده: مسئله مورد بررسی در این پژوهش، بررسی فرآیند صدور فعل از انسان می باشد و اینکه چه مبادی و عوامل معرفتی و غیرمعرفتی ای در آن فرآیند دخیلند؟ انسان برای تحصیل اغراض طبیعی و غیر طبیعی خود، گریزی غیر از انجام یکسری از افعال ندارد.در تمام شئون زندگی انسان، «فعل» از جایگاه ویژه ای برخوردار است. چنین چشم اندازی از جایگاه فعل انسان در زندگی، و همچنین، جایگاه متعالی ملاصدرا در میان اندیشمندان اس...
نقش معرفتی قلب از منظر ملاصدرا
معرفت از نگاه ملاصدرا امری وجودی و در راستای کمال نفس است. از نگاه وی غایت معرفت، خداگونه شدن و فهم اسماء و صفات الهی بواسطه علم حضوری است. با این تبیین از معرفت، جایگاه وحی و شهود در کنار عقل و استدلال مشخص گشته و مثلث سه ضلعی عقل، وحی و قلب، که معرفت از نگاه صدرا مبتنی بر آن است، ترسیم می گردد. قلب مرتبه ای از نفس است که به دلیل ساختار تکوینی خود، حالتی عرشی و برزخ گونه دارد، لذا متناسب با عا...
ادراکات فطری در منظومه معرفتی ملاصدرا
با نظر به اینکه اساس زندگی انسان مبتنی بر معلومات و معارف او است، توجه به اینکه نظام معرفتی وی بر چه اصولی استوار است و تا چه حد می توان بر استحکام و اتقان آنها اعتماد کرد ضروری است. هرچند مباحث معرفت شناسی در آثار ملاصدرا به طور پراکنده بیان شده است، ولی ایشان این مباحث را، بر اساس مبانی فلسفی خویش، با ظرافت و استحکام بالایی مطرح کرده است که خود گویای ژرف نگری و توجه وی به مباحث معرفت شناسی اس...
متن کاملچیستی و کارکرد معرفتی قوه واهمه از دیدگاه ملاصدرا
قوّه ی وهم از نظر ملاصدرا قوّه ای مجرّد است که ذاتاً استقلالی از سایر قوا ندارد بلکه همان قوّه ی عقل است که تعلّق و اضافه به خیال یافته است. این قوّه رئیس و فرمانروای قوای حیوانی و جزئی است و تمام افعال قوای جزئی، اعمّ از ادراکی و تحریکی را می توان به این قوّه نسبت داد. ملاصدرا وهم را بین حیوان، انسان و شیطان مشترک می داند و در نظر او این قوه، ذومراتب است. اما آنچه ملاصدرا را واداشته است که در باب این ق...
تحلیل اعتبار و ارزش معرفتی برهانهای امکان و وجوب نزد ابن سینا و ملاصدرا
برهان امکان و وجوب که گاهی به اختصار از آن به برهان "امکان" تعبیر می شود، یکی از استوارترین براهین عقلی بر اثبات وجود خداوند است. این برهان، در میان حکمای اسلامی از اهمیت خاصی برخوردار است و از آن، به عنوان طریق فلاسفه در اثبات وجود صانع یاد میشود. محور اصلی این برهان، وجود ممکنات و معلولات است یعنی از طریق علم به ممکنات، بر وجود واجب و مسبب، اقامه دلیل میشود. این نوع برهان بنابر تقسیم رایج م...
متن کاملدرجه اعتمادپذیری فرایند معرفتی در فلسفه ملاصدرا و معرفت شناسی فرایندی فضیلت گرا
ملاصدرا فرایندهای حصول معرفت را با توجه به قوای ادراکی مؤثر بر حصول معرفت به سه فرایند حسّ و خیال و عقل تقسیم می کند و فرایندهای عقلی را مشتمل بر دو فرایند کشف و برهان و فرایند کشفی را مشتمل بر دو فرایند وحی و الهام می داند و از نظر او درجۀ اعتمادپذیری هر یک از این فرایندها متفاوت از دیگری است و درجۀ اعتمادپذیری فرایند بر حصول باور صادق مؤثر است. استفاده از فرایندهای برهان و کشف و وحی و الهام وا...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
عنوان ژورنال:
شناختجلد ۷، شماره ۱۳، صفحات ۰-۰
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023